Z dniem 1 lipca 2007 r. nastąpiło uwolnienie rynku energii elektrycznej, które wzmocniło konkurencję na rynku i wpłynęło na obniżenie cen i usług. Od tego czasu każdy odbiorca może kupić energię u wybranego przez siebie sprzedawcy (spółki obrotu).

Z uwolnieniem rynku związane jest wprowadzenie zasady TPA (ang. Third Party Access), w związku z którą dostawa energii elektrycznej odbywa się na podstawie dwóch umów – umowy sprzedaży energii, którą odbiorca zawiera z przedsiębiorstwem prowadzącym obrót i umowy dystrybucji, którą odbiorca zawiera z operatorem systemu dystrybucyjnego. W przypadku odbiorców, którzy nie skorzystali z prawa wyboru sprzedawcy, dostawa energii świadczona jest co do zasady na podstawie umowy kompleksowej, która łączy postanowienia umowy sprzedaży i umowy dystrybucji energii, a na jej podstawie przedsiębiorstwo będące sprzedawcą zapewnia również realizację usługi dystrybucji energii.

Najważniejszą różnicą dla Klienta pomiędzy zawarciem umowy kompleksowej a zawarciem oddzielnych umów sprzedaży i dystrybucji jest fakt, że w przypadku zawarcia umowy kompleksowej Klient otrzymuje jedną fakturę, na której znajdują się opłaty za sprzedaż oraz opłaty za usługi dystrybucji. W przypadku odrębnych umów Klient otrzymuje dwie oddzielne faktury od dwóch różnych przedsiębiorstw – za sprzedaż od sprzedawcy i za dystrybucję od dystrybutora.

Przed liberalizacją rynku energii elektrycznej przedsiębiorstwa energetyczne prowadzące działalność w zakresie dystrybucji oraz obrotu energią elektryczną zobowiązane były, na podstawie ustawy – Prawo energetyczne, do przedkładania taryf zawierających ceny energii elektrycznej oraz stawki opłat oferowanych usług do zatwierdzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki. W związku z uwolnieniem rynku energii obowiązek ten został częściowo zniesiony. Obecnie odbiorca energii może negocjować ceny energii elektrycznej oraz warunki dokonywania rozliczeń, a wszystkie kwestie dotyczące praw i obowiązków stron powinna zawierać umowa. Na dzień dzisiejszy część przedsiębiorstw obrotu przedkłada do zatwierdzenia Prezesowi URE wyłącznie taryfy zawierające ceny energii elektrycznej oraz zasady rozliczeń dla odbiorców zaliczanych do grupy G, czyli odbiorców w gospodarstwach domowych.

Oprócz grupy taryfowej G wyróżniamy również grupę taryfową A przeznaczoną dla odbiorców zasilanych z sieci wysokiego napięcia, grupę taryfową B przeznaczoną dla odbiorców zasilanych z sieci średniego napięcia, grupę taryfową C przeznaczoną dla odbiorców zasilanych z sieci niskiego napięcia (z wyjątkiem gospodarstw domowych i tym podobnych punktów poboru) oraz grupę taryfową R przeznaczoną dla odbiorców pobierających energię bez układu pomiarowego i rozliczanych za zasadzie ryczałtu.

Zasady, na podstawie których przedsiębiorstwa energetyczne kształtują taryfy dla energii elektrycznej, określone zostały w ustawie – Prawo energetyczne oraz w sposób szczegółowy, w rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 6 marca 2019 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. z 2019 r. poz. 503).*